راهنمای جامع خرید و انتخاب انواع تبر یخ و کلنگ برای کوهنوردی

تبر یخ و کلنگ کوهنوردی چیست و چه کاربردی دارد؟

تبر یخ و کلنگ از ابزارهای ضروری برای کوهنوردی، یخ‌نوردی و پیمایش مسیرهای برفی و یخی است. این ابزار نه‌تنها برای بالا رفتن از یخچال‌ها و دیواره‌های یخی استفاده می‌شود، بلکه در شرایط اضطراری به‌عنوان تکیه‌گاه، ابزار ترمز در سقوط و حتی کندن جای پا در برف سفت نیز کاربرد دارد. انتخاب یک تبر یخ یا کلنگ مناسب، بستگی به نوع فعالیت، شرایط مسیر و سطح مهارت کوهنورد دارد.

تفاوت بین تبر یخ و کلنگ کوهنوردی

کلنگ کوهنوردی (Mountaineering Ice Axe):
ابزاری چندمنظوره برای کوهنوردی کلاسیک و عبور از یخچال‌های طبیعی. دارای تیغه‌ای صاف و نسبتاً بلند است که برای ایجاد تکیه‌گاه و ترمز در سقوط مناسب است.

تبر یخ فنی (Technical Ice Axe / Ice Tool):
مخصوص یخ‌نوردی و صعودهای فنی. تیغه خمیده، طراحی تهاجمی و امکان نصب چکش یا پتک برای ضربه زدن به میخ‌ها از ویژگی‌های آن است.

انواع تبر یخ و کلنگ بر اساس کاربرد

الف) کلنگ‌های کوهنوردی عمومی (Classic Mountaineering Ice Axe)

این مدل‌ها برای کوهنوردی در برف، پیمایش یخچال‌ها و مسیرهای کم‌شیب مناسب هستند. طراحی ساده‌ای دارند و معمولاً طول بیشتری نسبت به مدل‌های فنی دارند.
✅ مثال: Petzl Glacier – یک کلنگ سبک و مقاوم برای صعودهای کلاسیک.

ب) تبر یخ برای صعودهای فنی (Technical Ice Tools)

تبرهای یخ فنی برای یخ‌نوردی، دیواره‌های یخی و صعودهای ترکیبی طراحی شده‌اند. این ابزارها معمولاً تیغه‌های خمیده دارند تا به یخ نفوذ کنند و کنترل بهتری در مسیرهای سخت ایجاد کنند.
✅ مثال: Petzl Nomic – یکی از بهترین تبرهای یخ برای یخ‌نوردی حرفه‌ای، با طراحی ارگونومیک و تیغه تهاجمی که در یخ سخت نفوذ بالایی دارد.

ج) تبر یخ چندمنظوره (Alpine Ice Axes)

این مدل‌ها ترکیبی از کلنگ کوهنوردی و تبر یخ فنی هستند. مناسب برای مسیرهای ترکیبی که شامل برف، یخ و صخره هستند.
✅ مثال: Petzl Quark – گزینه‌ای عالی برای آلپینیسم فنی، با طراحی متعادل برای استفاده در برف و یخ.

اجزای کلیدی در تبر یخ و کلنگ کوهنوردی

۱. تیغه (Pick):
تیغه‌های تبر یخ معمولاً صاف (کلاسیک) یا خمیده (فنی) هستند. مدل‌های خمیده برای یخ‌نوردی کارایی بهتری دارند، درحالی‌که تیغه‌های صاف برای تراورس و کوهنوردی سنتی مناسب‌اند.

۲. شفت (Shaft):

شفت صاف: بیشتر در کلنگ‌های کلاسیک دیده می‌شود و برای حرکت روی شیب‌های ملایم بهتر است.
شفت خمیده: در تبرهای فنی دیده می‌شود و باعث افزایش کنترل و گیرایی در یخ سخت می‌شود.

۳. بیلچه (Adze) و چکش (Hammer):

بیلچه (Adze): برای کندن جای پا در برف سفت یا کندن یخ در مسیر.
چکش (Hammer): برای کوبیدن میخ‌های یخی یا ابزارهای حمایت در یخ‌نوردی فنی.

۴. تسمه و بند (Leash & Grip):

برخی مدل‌ها دارای تسمه مچی (Leash) هستند که از افتادن ابزار جلوگیری می‌کند.
تبرهای یخ فنی معمولاً دارای دسته با روکش لاستیکی برای چسبندگی بهتر هستند.

انتخاب تبر یخ و کلنگ مناسب بر اساس طول و وزن

کلنگ‌های کلاسیک: طول بین ۵۰ تا ۷۵ سانتی‌متر دارند. مدل‌های بلندتر برای حرکت روی برف بهترند.

تبرهای یخ فنی: کوتاه‌تر (۴۵ تا ۵۵ سانتی‌متر) و سبک‌ترند، زیرا برای حرکات سریع‌تر در یخ طراحی شده‌اند.

وزن: کلنگ‌های سبک‌تر مانند Petzl Glacier برای صعودهای طولانی ایده‌آل‌اند، درحالی‌که مدل‌های فنی مانند Petzl Nomic وزن بیشتری دارند اما تعادل بهتری در یخ ایجاد می‌کنند.

نکات نگهداری و افزایش عمر تبر یخ و کلنگ

✅ تیز کردن تیغه‌ها: بعد از چندین استفاده، تیغه‌های تبر یخ را تیز کنید تا کارایی آن حفظ شود.
✅ بررسی دسته و تسمه: قبل از هر صعود، مطمئن شوید که دسته سالم است و تسمه‌های مچی دچار آسیب نشده‌اند.
✅ نگهداری در جای خشک: از زنگ‌زدگی تیغه جلوگیری کنید. پس از هر صعود، تبر را خشک کنید و در محل مناسب نگهداری کنید.ژ

معرفی چند مدل پرطرفدار از برند پتزل

Petzl Glacier: یک کلنگ کوهنوردی کلاسیک، سبک و مقاوم برای پیمایش‌های برفی.

Petzl Summit Evo: ترکیبی از سبک کلاسیک و فنی، مناسب برای مسیرهای ترکیبی.

Petzl Quark: بهترین گزینه برای کوهنوردی فنی و صعودهای آلپی.

Petzl Nomic: تبر یخ حرفه‌ای برای یخ‌نوردی و صعودهای فنی.