راهنمای جامع خرید و انتخاب انواع قرقره در کوهنوردی

قرقره چیست و چه کاربردی دارد؟

قرقره یکی از تجهیزات حیاتی در کوهنوردی، غارنوردی، نجات فنی و کار در ارتفاع است. این وسیله با کاهش اصطکاک، امکان انتقال نیرو را در سیستم‌های بالاکشی، فرود و حمل تجهیزات فراهم می‌کند. انتخاب یک قرقره مناسب بستگی به نوع فعالیت، ظرفیت بار و ویژگی‌های مکانیکی آن دارد.

انواع قرقره بر اساس کاربرد

الف) قرقره‌های تک‌محوره (Single Pulley):
این قرقره‌ها دارای یک چرخک هستند و در سیستم‌های بالاکشی ساده یا انتقال بار استفاده می‌شوند. سبک و جمع‌وجور بوده و برای کوهنوردی عمومی و کارگاه‌های ساده مناسب‌اند.
✅ مثال: Petzl Partner – قرقره‌ای فوق‌العاده سبک و کم‌حجم برای حمل سریع و استفاده در صعودهای آلپی.

ب) قرقره‌های دو‌محوره (Double Pulley):
دارای دو چرخک برای افزایش بازدهی و کاهش اصطکاک در سیستم‌های بالاکشی پیچیده‌تر. مناسب برای نجات فنی و حمل بارهای سنگین.
✅ مثال: Petzl Tandem Speed – قرقره‌ای دوچرخ با بازده بالا، مناسب برای استفاده روی طناب یا کابل در زیپ‌لاین‌ها و سیستم‌های حمل بار.

ج) قرقره‌های با یاتاقان بلبرینگی (Ball Bearing Pulley):
این مدل‌ها دارای سیستم بلبرینگ برای کاهش اصطکاک و افزایش راندمان هستند. برای انتقال نیرو در مسافت‌های طولانی و بارهای سنگین گزینه بهتری‌اند.
✅ مثال: Petzl Rollclip A – ترکیب قرقره و کارابین برای استفاده راحت‌تر در سیستم‌های بالاکشی.

د) قرقره‌های خودقفل‌شونده (Auto-Locking Pulley):
این مدل‌ها دارای مکانیزم ترمز داخلی هستند که در صورت سقوط یا برگشت نیرو، طناب را قفل می‌کنند. برای نجات فنی و کار در ارتفاع بسیار مفیدند.
✅ مثال: Petzl Micro Traxion – قرقره‌ای با قابلیت قفل خودکار، مناسب برای سیستم‌های صعود و نجات اضطراری.

اجزای کلیدی در انتخاب قرقره:

۱. چرخک (Sheave):
چرخک بخشی است که طناب از روی آن عبور می‌کند. جنس و نوع بلبرینگ آن بر کارایی و روان بودن حرکت طناب تأثیر دارد.

۲. سیستم یاتاقان (Bearing System):
یاتاقان ساده: اصطکاک بیشتری دارد و برای بارهای سبک مناسب است.
یاتاقان بلبرینگی: حرکت روان‌تر و بازدهی بیشتری برای بارهای سنگین و انتقال نیرو در مسافت‌های طولانی دارد.

۳. قطر طناب قابل پشتیبانی:
هر قرقره برای قطر مشخصی از طناب طراحی شده است. استفاده از طناب خارج از محدوده توصیه‌شده باعث کاهش کارایی و افزایش خطر آسیب به سیستم می‌شود.

۴. قفل ایمنی (Locking Mechanism):
برخی قرقره‌ها دارای سیستم قفل خودکار هستند که در صورت برگشت نیرو، طناب را متوقف می‌کنند و از سقوط جلوگیری می‌کنند.

نکات نگهداری و افزایش عمر قرقره

✅ تمیزکاری منظم: گرد و غبار و رطوبت می‌توانند عملکرد بلبرینگ را کاهش دهند، پس بعد از هر استفاده قرقره را تمیز کنید.
✅ بررسی سایش و ترک‌ها: قرقره را قبل از هر استفاده از نظر سایش و خرابی بررسی کنید.
✅ روانکاری بلبرینگ: در صورت نیاز، سیستم یاتاقان را با روغن مخصوص روان کنید تا حرکت نرم‌تری داشته باشد.
✅ جلوگیری از ضربه و افتادن: برخورد قرقره با سطوح سخت می‌تواند به ساختار آن آسیب بزند و عملکرد آن را مختل کند.

معرفی چند مدل پرطرفدار از برند پتزل

Petzl Partner: سبک، کم‌حجم و مناسب برای حمل در صعودهای طولانی.

Petzl Micro Traxion: دارای قفل خودکار برای سیستم‌های نجات و صعود اضطراری.

Petzl Tandem Speed: بهترین گزینه برای زیپ‌لاین و انتقال بارهای سنگین.

Petzl Rollclip A: ترکیب قرقره و کارابین برای راحتی بیشتر در نصب.

Petzl Oscillante: قرقره‌ای تاشو و اقتصادی برای مواقع ضروری.